ေရွးေဟာင္း ဗုဒၶဘာသာပညာေရး(ဒုတိယပိုင္း)

ပညာသင္ၾကားျခင္း၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ကိုယ္က်င့္တရားႏွင့္ စိတ္ပိုင္း အက်င့္စာရိတၱ ပိုမိုတိုးတက္ျမင့္မားေရး ျဖစ္သည္။ ယင္းရည္ရြည္ခ်က္မပါသည့္ စာေပသင္ၾကားမွဳသည့္ အက်ိဳးမရွိဟု ယူဆ၏။ အကယ္၍ ပုဂၢိဳလ္တစ္ေယာက္သည္ ရုပ္ပိုင္းဘဝ အက်ိဳးအျမတ္ရရွိေရးအတြက္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ဘာသာတရားကို သင္ၾကားေလ့လာျပီး ကိုယ္က်င့္တရားႏွင့္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အက်င့္စာရိတၱတိုးတက္မွဳအတြက္ ရည္ရြယ္ခ်က္မပါလွ်င္ စာေပသင္ၾကားျပီး အခ်ိန္ျဖဳန္း ေနျခင္းထက္ အိပ္ေနျခင္းက ပိုမိုေကာင္းေသးသည္ ဟု မဇၥိ်မနိကာယအဌကထာ(မ-ဌ၊၂၊ ၁၃) တြင္ မွတ္ခ်က္ျပဳထား၏။ ထို႔ေၾကာင့္ စစ္ကိုင္းျမိဳ႕ မဟာသုေဗာဓာရုံ ဆရာေတာ္ၾကီးကလည္း " စာေပလည္းသင္၊ အက်င့္ျပင္၊ ျမွင့္တင္သာသနာ၊ စာေပတတ္သိ၊ စိတ္ေကာင္းရွိ၊ လို၏ သာသနာ " ဟု စာသင္သား သံဃာေတာ္တို႔အား မၾကာခဏ ဆံုးမၾသဝါဒေပးေတာ္မူခဲ၏။

ေတာင္ျမိဳ႕ မဟာဂႏၶာရံုဆရာေတာ္ၾကီးကလည္း အသိသည္ အသိသာ၊ ကိုယ္က်င့္မဟုတ္၊ သိတိုင္းမက်င့္လွ်င္ သိေနရံုျဖင့္ အက်ိဳးမရ၊ က်မ္းစာတို႔သည္ သိေအာင္ညႊန္ျပနိုင္၏။ က်င့္၍ မေပးနိုင္ၾက။ ယခုကာလ စာေပလိုက္စားသူ အဆံုးအမမ်ားမ်ား ခံရသူတို႔သည္ အသိမနည္းလွေခ်။ သို႔ေသာ္ ထိုသိသူမ်ားတြင္ အထိုက္အေလွ်ာက္ ေစာင့္စည္းသူ သတိထားသူကား အလြန္နည္းလွ၏။ ထိုကဲ့သို႔ လူေတြေပါမ်ားေနေသာ ဤေလာကၾကီးဝယ္ လူေကာင္းသူေကာင္းမ်ားပင္ စိတ္ေကာင္းထားဖို႔ ခဲယဥ္းေလေတာ့သည္ဟု ဆံုးမေတာ္မူခဲ့၏ ။

ဆရာတစ္ေယာက္၏ တာဝန္မွာ တပည့္အေပၚစာေပသင္ၾကားေပးရံုသာမက မိမိတပည့္၏ သီလပိုင္းဆိုင္ရာ စိတ္ဓာတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေကာင္းမြန္ေရးအတြက္ ေစာင့္ေရွာက္ေပးရန္လည္း ျဖစ္သည္။ ကာလဒီဃဝါပိဒြါရ ေက်ာင္းတိုက္ေန မဟာေထရ္တစ္ပါးသည္ စာသင္သားထံမွ ရြာတြင္းသို႔ မသြားပါဟူေသာ ကတိတစ္ခုကို မရမခ်င္း မိမိ၏ တပည့္စာသင္သားတစ္ဦးအျဖစ္ လက္မခံခဲ့ေပ။ ။ ဆရာရွင္သသည္ စာသင္သား ရဟန္းပ်ိဳအား စာသင္ခ်ိန္တြင္ လြတ္လပ္စြာ သြားလာခြင့္ကို ေပးခဲ့လွ်င္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ ျဖားေယာင္းမွဳ သားေကာင္ ျဖစ္သြားမည္ကို စိုးရိမ္ေၾကာင္းကို (မ-ဌ၊ ၂၊ ၅၀ မွာ) ေဖာ္ျပထား၏။ ထို႔ျပင္ (မ-ဌ၊၂ ၊ ၁၉၄) မွာလည္း ေက်ာ္ၾကားထင္ရွားသည့္ ကာလဗုဒၶရကၡိတမေထရ္သည္ ပညာသင္ၾကားမွဳကိစၥ ျပီးဆံုးျပီးေနာက္ မိမိသီတင္းသံုးသည့္ ေက်ာင္းတိုက္သို႔ ျပန္ေရာက္ေသာအခါ ထိုအရွင္ျမတ္၏ ဥပဇၥ်ယ္ဆရာသည္ ပရိယတ္သက္သက္ျဖင့္ ပညာသင္ၾကားမွဳ မလံုေလာက္ေသးဘဲ စိတ္ဓာတ္ပိုမို ရင့္က်က္ေစရန္ ကမၼဌာန္းတရားကို ၾကိဳးစားအားထုတ္သင့္ေသးေၾကာင္းကို သူ႔တပည့္အား မိန္႔ေတာ္မူသည္။

ပညာလို ပမာသူဖုန္းစား ဆိုသကဲ့သို႔ ပညာကို မည္သူထံမွဟု ခြဲျခားမွဳ မရွိဘဲ ရယူေလ့လာ သင့္ေၾကာင္းကို ေအာက္ပါ သမိုင္းျဖစ္စဥ္ကေလးက မီးေမာင္းထိုးျပေန၏။ သီဟိုဠ္(သီရိလကၤာနိုင္ငံ) တြင္ ျဗာဟၼဏတိႆ သူပုန္ေဘးၾကီး က်ေရာက္ေနစဥ္အတြင္းက မဟာနိေဒၵသပါဠိေတာ္ကို သီလမစင္ၾကယ္ေသာ ရဟန္းဘဝျဖင့္ ေနထိုင္ေသာ ရဟန္းတစ္ပါးသာလွ်င္ (ပါရာဇိကက်သည့္ ရဟန္းသာလွ်င္) ႏွတ္ငံုေဆာင္ထားနိုင္၏။ အျခားမည့္သည့္ ရဟန္းမွ ယင္းပါဠိေတာ္ကို အာဂံုမေဆာင္ထားမွဳ မရွိခဲ့ေပ။ ယင္း သီလမစင္ၾကယ္သည့္  ရဟန္းအထံမွ မဟာနိေဒၵသပါဠိေတာ္ကို သင္ယူရန္ မဟာရကၡိတ တိႆမေထရ္အား ပါဠိေတာ္ေပ်ာက္ကြယ္သြားမည္စိုးေသာေၾကာင့္ တစ္ျခားရဟန္းေတာ္မ်ားက ခက္ခဲ့စြာ ေတာင္းပန္ခဲ့ရသည္။ မဟာရကၡိတ တိႆမေထရ္သည္လည္း ထိုသီလမစင္ၾကယ္သည့္ ရဟန္းထံမွ သင္ယူရန္ အလိုမရွိေသာ္လည္း ယင္းသီလမစင္ၾကယ္သည့္ ရဟန္းသာလွ်င္ သီဟိုဠ္မွာ မဟာနိေဒၵသပါဠိကို အာဂံုေဆာင္ထားသည့္ တစ္ဦးတည္းေသာ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ သင္ယူရန္သေဘာတူခဲ့ေပသည္။ အကယ္၍ မဟာရကၡိတ တိႆမေထရ္သည္ မာနခံလွ်က္ ယင္းပါဠိေတာ္ကို မသင္ယူခဲ့ပါလွ်င္ ယင္းသီလမစင္ၾကယ္သည့္ ရဟန္းယုတ္ ပ်ံလြန္သြားပါက ယင္းပါဠိေတာ္လည္း လံုးဝေပ်ာက္ဆံုးသြားေပလိမ့္မည္။ ဤျဖစ္ရပ္ကို ေထာက္လွ်င္ ကိုယ္က်င့္ပ်က္ျပားသည့္ ပညာေရးမွာ သီလမစင္ၾကယ္သည့္ ဆရာထံမွ မည္သူမွ် ပညာမသင္ယူခ်င္ေလာက္ေအာင္ပင္ ဂုဏ္သိမ္ငယ္မွဳ ရွိေၾကာင္းကိုလည္းေကာင္း၊ တကယ္လိုအပ္လာပါက ပညာကို မည္သူမည္ဝါထံမွ ဟု ခြဲျခားမွဳ မျပဳေတာ့ဘဲ လိုအပ္သည့္ ပန္းတိုင္ေရာက္ဖို႔ မိမိမာနကို ခဝါခ်လွ်က္ သူဖုန္းစားပမာ လိုအပ္သည့္ပညာ ရရာပညာကို ဆက္လက္သင္ယူသင့္ေၾကာင္းကိုလည္းေကာင္း သခၤန္းစာတစ္ရပ္အျဖစ္ ထုတ္ယူနိုင္ပါသည္။ ။

ပညာသင္ၾကားမွဳသည္ ရဟန္းေတာ္မ်ား၏ လက္တြင္ရွိေသာေၾကာင့္ ယင္းပညာေရးသည္ အေျခခံအားျဖင့္ ဘာသာေရးႏွင့္ ပတ္သက္ဆက္ႏြယ္ေနသည္မွာေတာ့ သဘာဝပင္ ျဖစ္သည္။ ထိုေရွးေခတ္က ဘာသာေရးစာေပ မတတ္ကၽြမ္းသူအား ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႔သူဟု မယူဆခဲ့ၾကေပ။ ဗုဒၶဝါဒေရးရာ ဘာသာေရး ဗဟုသုတ ၾကြယ္ဝမွဳသည္ ရဟန္းျဖစ္ေစ၊ လူျဖစ္ေ၏ လိမၼာယဥ္ေက်းသူ တစ္ေယာက္ျဖစ္ဖို႔ အဓိကအေရးပါလွသည္။ ဗုဒၶဝါဒဆိုင္ရာ အေထြေထြဗဟုသုတရွိမွဳကို နိုင္ငံ၏သားေကာင္းမ်ား ျဖစ္လာေရးအတြက္ အထူးလိုအပ္သည္ဟု ယူဆခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ရဟန္းေတာ္မ်ားအား အားေပးေထာက္ပံ့ၾကလွ်က္ ဓမၼကို နာၾကားရန္ ဘုရင္မ်ားမွစ၍ ျပည္သူလူထုပါ အားတက္သေရာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾက၏။

ေရွးေခတ္ ဗုဒၶဘာသာပညာေရး၌ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ အထူးျပဳေလ့လာသင္ၾကားမွဳအတြက္ ဗုဒၶဓမၼေရးရာ ဘာသာရပ္ခြဲတစ္ခုတြင္ အထူးျပဳေလ့လာထားၾကသည့္ အုပ္စု(ဂိုဏ္းမ်ား) ရွိၾက၏။ ဥပမာ သုတၱႏၱိက ဂိုဏ္းမွာ သုတၱန္ပိဋကတ္ကို အထူးျပဳေလ့လာသင္ယူထားၾကသည့္ ရဟန္းအုပ္စုျဖစ္ျပီး အာဘိဓမၼိကဂိုဏ္းမွာ အဘိဓမၼာပိဋကတ္ကို အထူးျပဳေလ့လာသူမ်ား ျဖစ္ၾက၏။ (ဝိသုဒၶိမဂ္- ၁၊ ၉၀)။ ထို႔အတူ အခ်ိဳ႕ဆရာမ်ားမ်ားႏွင့္ စာသင္သားတပည့္မ်ားမွာ နိကာယ္ငါးရပ္လံုးကို အထူးျပဳေလ့လာၾကျပီး မဇၥ်ိမနိကာယ္ အဌကထာတြင္ ထိုရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ ေဂဟသိတေပမျဖင့္ မိမိတို႔ အထူးျပဳ ေလ့လာဆည္းပူးထားသည့္ ပို႔ခ်စဥ္ အထူးစုစည္းမွတ္သားခ်က္မ်ားကို ျမဲျမံစြာ ဆုပ္ကုိင္ထားေၾကာင္းကို (အံ-ဌ၊၁၊ ၃၄။ ဒီ-ဌ၊ ၂၊ ၃၁၉ တြင္) ျပဆိုထားသည္။ ထို႔အတူပင္ သက္ဆိုင္ရာ နိကာယ္မ်ားကို အထူးကၽြမ္းက်င္သူမ်ားအျဖစ္ ယူဆခံရသည့္ ဒီဃဘာဏက၊ မဇၥ်ိမဘာဏက၊ အဂၤုတၱရဘာဏက၊ သံယုတၱဘာဏက အေနျဖင့္ ထင္ရွားသည့္ မေထရ္မ်ားအေၾကာင္းကို ေတြ႔ရသည္။ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ စတုနိကာယ ဘာဏက(နိကာယ္ေလးပံုေဆာင္) တိႆမေထရ္တို႔ကဲ့သို႔ေသာ ေက်ာ္ၾကားသည့္ ရဟန္းေတာ္မ်ားကိုလည္းေကာင္း(အံ-ဌ၊၂၊၇၄)၊ မဟာပဒုမမေထရ္ကဲ့သို႔ ဇာတကဘာဏက(ဘုရားေဟာဇာတ္ေတာ္ေတြမွာ) အထူးကၽြမ္းၾကသည့္ မေထရ္မ်ားကိုလည္းေကာင္း(မဟာဝံသ- ၃၅-၃၀) ေတြ႕ရေပသည္။  တစ္ခါတစ္ရံတြင္ ဓမၼပဒဘာဏကမေထရ္မ်ားကိုလည္း သီးျခားအထူးျပဳေလ့လာသူမ်ားအေနျဖင့္ ေဖာ္ျပထားေသး၏။ (ဓမၼပဒ-ဌ၊၂၊ ၆၀၀)။ ။

သမႏၱပါသာဒိကာအဌကထာ(ဝိ-ဌ၊ ၂၊ ၅၄) တြင္ အၾကားအျမင္ဗဟုသုတ ရွိမွဳႏွင့္ပတ္သက္၍ အဆင့္သံုးမ်ိဳး( ဗဟုႆုေတာ နာမ တိဝိေဓာ) ကို ျပဆိုထား၏။ ယင္းသံုးမ်ိဳးကို အေျခခံအဆင့္ရွိ ဗဟုသုတရဟန္း၊ အလယ္တန္းအဆင့္ရွိ ဗဟုသုတရဟန္း ႏွင့္ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ျမင့္ ဗဟုသုတရွိ ရဟန္း ဟု သံုးမ်ိဳးကို ေဖာ္ျပထား၏။

ပထမအျခခံအဆင့္ ရဟန္းအေနျဖင့္ ရဟန္းျပဳျပီး ငါးဝါရျပီးသူ နိႆယမုစၥက(ဥပဇၥ်ယ္ဆရာထံမွ နိႆယ်ည္း ကင္းလြတ္သည့္ ရဟန္း) သည္ အနည္းဆံုး ေဒြမာတိကာကို အာဂံုေဆာင္နိုင္ရမည္ျဖစ္ျပီး ဥပုသ္ေန႔မ်ားတြင္ တရားေဟာနိဳင္ရန္ သုတၱန္ပိဋကတ္မွ ေလးဘာဏဝါရ တတ္ေျမာက္ရမည္ ျဖစ္သည္။ လာေရာက္ ဖူးေမွ်ာသူမ်ားအား တရားေဟာၾကားရန္ အႏၶကဝိႏၵသုတ္၊ မဟာရာဟုေလာဝါဒသုတ္ႏွင့္ အမၺဌသုတ္ကဲ့သို႔ေသာ သုတၱန္မ်ား၊ အထူးအခန္းအနားမ်ား၌ ဝမ္းေျမာက္စကား ေျပာၾကားရန္ အနုေမာဒနာ သံုးသုတ္၊ ဥပုသ္ပဝါရဏာကဲ့သို႔ေသာ အေျခခံ ဝိနည္းကံမ်ားအေၾကာင္းႏွင့္ ရဟႏၱာအျဖစ္ကို ရရိွေစနိုင္သည့္ ကမၼဌာန္းတရားမ်ားကို ေပးတတ္ရမည္ျဖစ္၏။ ပထမဆင့္ ဗဟုသုတရွိသူအျဖစ္ျဖင့္ ေဖာ္ျပခံရေသာ ရဟန္းေတာ္သည္ ေဖာ္ျပပါ အေၾကာင္းအရာ အားလံုးကို သင္ၾကားတတ္ေျမာက္ထားရမည္ျဖစ္ျပီး ယင္းသို႔တတ္ေျမာက္ပါမွ အမွီအခိုမရွိဘဲ လြတ္လပ္စြာ သြားလာေနနိုင္ေပသည္။

ဆယ္ဝါရျပီးသူ ပရိသုပဌာက( ပရိတ္သတ္လက္ခံေမြးျပီးေနထိုင္နိုင္သူ) ဟုေခၚသည့္ ဒုတိယဗဟုသုတအဆင့္ရွိ ရဟန္းသည္ ဝိနည္းပါဠိေတာ္မွ အနည္းဆံုး ဥဘေတာဝိဘဂၤ(ပါရာဇိက႑ႏွင့္ ပါစိတၱိယက႑) ကို ႏွတက္တက္အာဂံု ေဆာင္နိုင္ရသူျဖစ္ရမည္။ အကယ္၍ ယင္းကိုမေဆာင္နိုင္လွ်င္ အထက္ေဖာ္ျပျပီး သုတၱန္သံုးခုအျပင္ ေနာက္ထပ္ သုတၱန္သံုးခုကိုပါ အာဂံုေဆာင္ထားနိုင္ရမည္ျဖစ္သည္။ ဝိနည္းကံမ်ားအျပင္ ခႏၶကဝတ္မ်ားကိုလည္း သိနားလည္ထားရမည္။ အကယ္၍ ထိုဒုတိယအဆင့္ ရဟန္းသည္ မဇၥ်ိမဘာဏက(မဇၥ်ိမနိကာယ္ေဆာင္) ျဖစ္လွ်င္ ယင္းမဇၥိ်မနိကာယ္မွ မူလပဏၰာသ(ပထမဆံုးသုတၱန္ေပါင္း ၅၀) ကို သိနည္းလည္ရမည္။ ဒီဃဘာဏက (ဒီဃနိကာယ္ေဆာင္) ျဖစ္လွ်င္ ယင္းနိကာယ္မွ မဟာဝဂၢ(ဒုတိယ ၁၀ သုတ္)၊ သံယုတၱဘာဏက( သံယုတၱနိကာယ္ေဆာင္) ျဖစ္လွ်င္ ယင္းနိကာယ္မွ မဟာဝဂၢပါဠိေတာ္မွ ပထမသံုးက႑၊ အဂၤုတၱရနိကယယ္ေဆာင္ျဖစ္လွ်င္ အဂၤုတၱရနိကာယ္မွ သံုးပံုတစ္ပံု သို႔မဟုတ္ ႏွစ္ပံု တစ္ပံု၊ အကယ္၍ ယင္းကို မေဆာင္နိုင္လွ်င္ အစမွ တိကနိပါတ္အဆံုးထိ တတ္ေျမာက္ရမည္ ျဖစ္ေပသည္။ မဟာပစၥရိအဌကထာ အဆိုအရ အကယ္၍ ဘာဏက(နိကယ္ေဆာင္ အရွင္ျမတ္) သည္ နိပါတ္တစ္ခုမွ်ကိုသာ သင္ယူမူ စတုကၠနိပါတ၊ ပဥၥကနိပါတ စသည္ကို ေရႊးခ်ယ္သင္ယူ တတ္ေျမာက္ထားရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္းျပဆိုထားေသး၏။ ဇာတကဘာဏက (ဘုရားေဟာဇာတ္ေတာ္ေဆာင္) အရွင္ျမတ္သည္ အဌကထာႏွင့္တကြ ဇာတကပါဠိေတာ္တစ္ခုလံုးကို အယုတ္အေလွ်ာ့မရွိ တတ္ေျမာက္ရမည္ျဖစ္သည္။ ရဟန္းတစ္ပါးသည္  အထက္ေဖာ္ျပခဲ့ျပီး က်မ္းဂန္မ်ား တတ္ေျမာက္ပါလွ်င္ ထိုရဟန္းအား ေကာင္းစြာ သင္ၾကားတတ္ေျမာက္ျပီးသူ သို႔မဟုတ္ အၾကားအျမင္ဗဟုသုတမ်ားသူအျဖစ္ ယူဆခံရလွ်က္ ပရိတ္သတ္အား တရားေဟာၾကားရန္ အရည္အခ်င္းျပည့္မီသူ ျဖစ္သည္။ ထိုရဟန္းမ်ိဳးသည္ အလိုရွိရာ အရပ္သို႔ လြတ္လပ္စြာသြားေရာက္နိုင္ျပီး ဒိသာပါေမာၡ(အရပ္ေလးမ်ာက္ႏွာရွိ သူတို႔၏ ေခါင္းေဆာင္) အျဖစ္ ျပဳလုပ္နိုင္သည္။

ဘိကၡဳေနာဝါဒက (ဘိကၡဳနီတို႔အား အဆံုးမၾသဝါဒေပးပိုင္ခြင့္ရွိသည့္) အဆင့္ျမင့္ရဟန္းေတာ္သည္ ပိဋကတ္သံုးပံုကို အဌကထာႏွင့္တကြ တတ္ေျမာက္ရမည္ျဖစ္သည္။ ပိဋကတ္သံုးပံုလံုး၏ အဌကထာအားလံုးကို မစြမ္းနိုင္လွ်င္ နိကာယ္ေလးခုမွ(နိကာယ္ငါးခုမွ ခုဒၵကနိကာယ္ပါဝင္ဟန္မတူ) နိကာယ္တစ္ခု၏ အဌကထာက်မ္းမ်ားကို ပိုင္နိုင္ရမည္ျဖစ္သည္။ နိကာယ္တစ္ခု ပိုင္နိုင္ကၽြမ္းက်င္ပါလွ်င္ အျခားနိကာယ္မ်ားကို ရွင္းျပေပးနိုင္သည္။ အဘိဓမၼာ ခုနစ္က်မ္းအနက္ ေလးက်မ္း၏ အဖြင့္က်မ္းမ်ားကို တတ္ကၽြမ္းထားရမည္ ျဖစ္သည္။ အေၾကာင္းကား ယင္းသို႔ အဘိဓမၼာအဖြင့္ေလးက်မ္းေလာက္တတ္ထားလွ်င္ က်န္အဘိဓမၼာက်မ္းမ်ားကိုပါ နားလည္နိုင္ ရွင္းျပေပးနိုင္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္ေပသည္။ ဝိနယပိဋကတစ္ခုလံုးကိုလည္း အဌကထာႏွင့္တကြ ပိုင္နိုင္ကၽြမ္းက်င္ထားရမည္။ အကယ္၍ ယင္းရဟန္းေတာ္သည္ အထက္ပါအားလံုးကို တတ္ကၽြမ္းပါလွ်င္ ဘိကၡဳနီတို႔အား အဆံုးအမၾသဝါဒ ေပးရန္အဆင့္မီသူ အဆင့္ျမင့္ ဗဟုသုတၾကြယ္ဝသည့္ ရဟန္းျဖစ္ေပသည္။ ။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကိုယ္တိုင္က ပရိယတၱဗဟုသုၾကြယ္ဝသည့္ ရဟန္းကို ဘုရားေလးမ်ိဳး (ဗုဒၶေလးမ်ိဳး)(သမၼာသမၺဳဒၶ၊ ပေစၥကဗုဒၶ၊ စတုအရိယသစၥဗုဒၶ၊ သုတဗုဒၶ) တို႔တြင္သုတဗုဒၶအျဖစ္ျဖင့္ ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ျပဳထားေၾကာင္းကို စုႏၵမေထရ္အား ေဟာၾကားခဲ့ေပသည္။

ေရွးေဟာင္းဗုဒၶဘာသာပညာေရးတြင္ လြတ္လပ္စြာ ေဆြးေႏြးမွဳသည့္ အေရးၾကီးသည့္ အခန္းက႑မွ ပါဝင္ေပသည္။ တပည့္ရဟန္းတစ္ပါးသည္ မိမိဆရာႏွင့္ အယူအဆသေဘာထားကြဲလြဲနိုင္ျပီး ယင္းကြဲလြဲခ်က္ကို ဆရာအရွင္က ျပစ္တင္မွဳ မရွိဘဲ တစ္စံုတစ္ခုေသာ အတိုင္းအတာအထိ ျပန္လည္ေႏြးေႏြးလ်က္ မိမိတပည့္ တင္ျပေဆြးေႏြးခ်က္ကို မွန္သည္ဟု ဆရာရွင္အေနျဖင့္ ယံုၾကည္ပါလွ်င္ တင္းမာစြာဆုတ္ကိုင္ထားျခင္းမရွိဘဲ တပည့္၏အယူအဆကို လက္ခံရေပသည္။ ဆရာထက္ဥာဏ္စြမ္းထက္ျမက္ေသာ တပည့္မ်ားလည္း ရွိသည္ကို သတိျပဳရေပမည္။ ပိဋကသံုးပံုတြင္ ဆရာတပည့္ႏွစ္ပါးလံုး အထူးကၽြမ္းက်င္ေတာ္မူၾကသည့္ တိပိဋကစူဠေသာမမေထရ္ႏွင့္ သူ၏တပည့္ တိပိဋကစူဠနာဂ မေထရ္ႏွစ္ပါးသည္ သတိပဌာန္သုတ္လာ ဧကာယနမဂၢ(တစ္ၾကာင္းတည္းေသာလမ္း) ဟူေသာ ေဝါဟာရႏွင့္ပတ္သင္ျပီး ဆရာတပည့္အေတြးအျမင္အယူအဆ ကြဲျပားၾကေပ၏။ ဆရာအရွင္ျမတ္က ျပႆနာကို နက္ရွိဳင္းစြာ ေတြးေတာသံုးသပ္ျပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္မွ မိမိတပည့္၏ အယူအဆမွန္ကန္ေၾကာင္းကို သိျမင္သြားေပသည္။ ဆရာရွင္ တိပိဋကစူဠေသာမမေထရ္သည္ တပည့္ျဖစ္သူ တိပိဋက စူဠနာဂမေထရ္၏ မွန္ကန္စြာ သံုးသပ္ယူဆထားသည့္ ေဟာေျပာပို႔ခ်ခ်က္ကို နာယူရန္ အစည္းေဝးေရာက္ရွိလာၾကသည့္ ပရိသတ္၏ ေရွ႕ေမွာက္၌ မိမိတပည့္၏ အယူအဆကို လက္ခံခဲ့ေၾကာင္း (ဒီ၊ဌ၊၂၊ ၃၃၇။ မ-ဌ၊ ၁၊ ၂၃၆-၂၃၇ တြင္) ေဖာ္ျပထားေပသည္။

မိမိ၏ အသိပညာအတြက္ မိမိကိုယ္ကိုႏွိမ့္ခ်ျခင္းႏွင့္ မဝင့္ဝါျခင္းကို ၾကီးျမတ္ေသာ ပညာရွင္၏ သေကၤတအျဖစ္ ယူဆအပ္ေပသည္။ ဥပမာ အလြန္ထင္ရွား ေက်ာ္ၾကားသည့္ ပညာရွင္ ေရာဟဏအရပ္ရွိ တုလာဓာရေက်ာင္းတိုက္မွ ဓမၼရကၡိတမေထရ္သည္ မဟာဝိဟာရေက်ာင္းတိုက္မွ တိပိဋကစူဠာဘယမေထရ္အား စာေပသင္ၾကားေပး၏။ ဆရာသည္ တပည့္ထက္ ပိဋကတ္ကၽြမ္းက်င္ေသာ္လည္း ပုထုဇဥ္အဆင့္ပင္ ရွိေသး၏။ ထိုအခ်ိန္ တပည့္က ေသာတာပန္ အဆင့္ျဖစ္ေန၏။ ဆရာသည္ တပည့္အား စာသင္ၾကားေပးျပီးေနာက္ မိမိတပည့္၏ေျခရင္း ဖ်ာေပၚတြင္ ထိုင္လွ်က္ ကမၼဌာန္းတရားေပးပါရန္ ေလွ်ာက္ထား၏ " အရွင္ဘုရား၊ တပည့္ေတာ္က အရွင္ဘုရားထံမွာ သင္ယူခဲ့သည္မဟုတ္ပါလား၊ အရွင္ဘုရားက တစ္စံုတရာမသိလို႔ပါဟု ဆိုလာေတာ့ တပည့္ေတာ္က မည္သို႔ေလွ်ာက္ထားရပါမည္(ဘယ္လိုေျပာရပါမည္နည္း) " ဟု တပည့္ျဖစ္သူက ေလွ်ာက္ထားေလ၏။ ဆရာျဖစ္သူက " သို႔ရာတြင္ အရွင္ဘုရား၊ ထိုးထြင္းသိျမင္မွဳ လမ္းစဥ္မွာ အေတာ္အတန္ ျခားနားေသာအရာ ျဖစ္ပါသည္" ဟု ဆရာအရွင္က မိန္႔ၾကားေလသည္။ ေသာတာပန္အဆင့္ တပည့္ျဖစ္သူသည္ ပုထုဇဥ္ဆရာရွင္၏ ဆိုလိုခ်က္ကို နားလည္သြားျပီး ကမၼဌာန္းတရားေပးေလ၏။ ဆရာရွင္သည္ တပည့္ျဖစ္သူ ေပးသည့္ ကမၼဌာန္းတရားျဖင့္ပင္ ရဟႏၱာျဖစ္သြားသည္ဟု ((ဝိသုဒၶိမဂ္၊ ၁၊ ၉၂ တြင္) ဆို၏။ ထို႔အျပင္ ယင္းဝိသုဒၶိမဂ္(၂၊ ၂၇၀) မွာပင္ ပညာရွင္ ဥစၥဝါလိကာရံုေက်ာင္းတိုက္ေန မဟာနာဂမေထရ္သည္လည္း မိမိတပည့္ျဖစ္သူ၏ တလဂၤရေက်ာင္းတိုက္ေန ဓမၼရကၡိတမေထရ္၏ ေျခရင္း၌ ေဆာင့္ေၾကာင့္ထိုင္ျပီး ကမၼဌာန္းတရားကို ေတာင္းေၾကာင္း ျပဆိုထား၏။ ျမတ္ဗုဒၶလက္ထက္ကလည္း ပိဋကမာန ခံေနေသာ ေပါဌိလရဟန္းေတာ္သည္ ေနာက္ဆံုး ကိုရင္ေလးေပးသည့္ ကမၼဌာန္းတရားျဖင့္ ရဟႏၱာျဖစ္သြားေပသည္။ အခ်ဳပ္ဆိုရလွ်င္ ေရွးေဟာင္းဗုဒၶဘာသာပညာေရးသည္ ရဟန္းေတာ္မ်ားလက္တြင္ ရွိၾကျပီး မိမိတို႔လိုအပ္သည့္ ပညာကိုရရွိရန္ မာနကို ခဝါခ်ကာ ေလ့လာသင္ယူသင့္ၾကျပီး အက်င့္စာရိတၱတရားပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ ပညာသင္ၾကားမွဳ ျဖစ္သင့္ေၾကာင္း စာေရးသူၾကည့္ရွဳ႕ေလ့လာမွတ္သားမိသည့္  ပိဋကစာေပအေၾကာင္းေလးမ်ားက မီးေမာင္းထိုးျပေနေၾကာင္း တင္ျပအပ္ပါသည္။

ေမတၱာျဖင့္

အရွင္သုတာစာရာလကၤာရ(ေမ့သားလွ-ဇလဂၢ)

ေခတၱ- နာလႏၵာတကၠသိုလ္၊ အိႏၵိယနိုင္ငံ

၂၉-၀၄-၂၀၁၂